Mümine Hatun Türbesi, Nahçıvan şehrinin siluetine hakim İldenizliler dönemine ait anıtsal bir mezar yapısıdır.
Büyük bir platform üzerinde bulunan türbe, Atabeklik’in kurucusu Şemseddin İldeniz’in eşi Mümine Hatun için oğlu Kızıl-Arslan tarafından 1186 yılında yaptırılmıştır. Türbenin mimarı Acem Bin Ebubekir, içten silindir, dıştan sekizgen planlı olan yapıyı tamamen tuğladan yaptırmıştır. Başyapıt, Nahçıvan mimarisinin incisi olarak kabul edilir.
Muhabirimiz Galina Polonskaya mezarla ilgili izlenimlerini şu şekilde aktarıyor:
“Mümine Hatun’un şimdi 26 metre olan türbesi aslında 9 metre daha yüksekti ve çadır benzeri bir kubbeyle taçlandırılmıştı.”
Yerel siyasette etkili bir kadın olan Mümine Hatun, güçlü hükümdar kocası Şemseddin İldeniz’e verdiği hikmetli öğütlerle tanınır. Ölümünden sonra yapılan türbenin tamamlanması 11 yıl sürmüştür.
Tarihçi Fahreddin Safarli, Mümine Hatun hakkında şu bilgileri vermiştir:
“Mümine Hatun çok zeki ve basiretli bir kadındı. Yetenekleri nedeniyle devlet idaresine katıldı. Ülke yönetiminde çok yüksek mevkilerde bulundu. Bu nedenle onun adına böylesine muhteşem bir anıt dikildi.”
Türbeye ait önemli yazıtlardan biri: “Biz bu dünyadan gideriz, geriye sadece rüzgar ve eserlerimiz kalır”.
